Dieta a ból w endometriozie. Co wynika z najnowszego sondażu?

Kobieta z rękami na brzuchu i kwiatkiem symbol, ulgi w bólu dzięki diecie przy endometriozie

Dlaczego warto o tym wiedzieć? To największe dotychczas badanie na temat wpływu diety na ból związany z endometriozą. Przeprowadzili je naukowcy wśród 2 599 kobiet z potwierdzoną diagnozą. Co ważne, opublikowano je w prestiżowym czasopiśmie JAMA Network Open.

Table of Contents

Kluczowe informacje z badania

W badaniu wzięło udział aż 2 599 kobiet z potwierdzoną endometriozą, co czyni je największym na świecie sondażem dotyczącym związku między dietą a objawami tej choroby. Ankietę przeprowadzono online w ramach międzynarodowego projektu EndoGUT. Uczestniczki odpowiadały m.in. na pytania dotyczące zmian w diecie, takich jak eliminacja glutenu, nabiału, alkoholu czy kofeiny, a także stosowania suplementów diety.

Co zadziałało według uczestników?

Wyniki sondażu pokazują, że wiele kobiet zauważyło realną poprawę samopoczucia po wprowadzeniu zmian w diecie. Największą ulgę przyniosło ograniczenie alkoholu: aż 51,7% uczestniczek zgłosiło zmniejszenie objawów po jego wyeliminowaniu. Równie skuteczna okazała się eliminacja glutenu oraz nabiału: odpowiednio 45,4% i 45,2% kobiet zadeklarowało wyraźne złagodzenie bólu po ich usunięciu z codziennego jadłospisu. Także ograniczenie kofeiny przyniosło pozytywny efekt: 42,4% badanych potwierdziło redukcję dolegliwości bólowych. Wśród suplementów diety najczęściej wskazywano magnez: około 32,3% jego użytkowniczek zauważyło korzystne działanie. Niektóre osoby zgłaszały poprawę po zastosowaniu serrapeptazy czy oleju lnianego, choć działanie tych suplementów było mniej przewidywalne i różniło się w zależności od przypadku. Wyniki sondażu pokazują, że wiele kobiet zauważyło realną poprawę samopoczucia po wprowadzeniu zmian w diecie. Największą ulgę przyniosło ograniczenie alkoholu: aż 51,7% uczestniczek zgłosiło zmniejszenie objawów po jego wyeliminowaniu.

Możliwe mechanizmy działania (hipotezy)

Zdaniem autorów badania, eliminacja glutenu i nabiału może łagodzić objawy endometriozy poprzez wpływ na mikrobiotę jelitową. Zmniejszenie ilości stanów zapalnych w organizmie może być pośrednim efektem tych zmian żywieniowych, ponieważ flora jelitowa odgrywa kluczową rolę w regulacji układu odpornościowego. Jeśli chodzi o kofeinę, jej ograniczenie mogło wpłynąć na poprawę jakości snu, co z kolei przełożyło się na mniejsze odczuwanie bólu, a lepszy sen to mniejsza wrażliwość na bodźce bólowe i lepsza regeneracja organizmu. Spożycie alkoholu również budziło zainteresowanie badaczy. Może on działać podobnie do estrogenów, a przez to nasilać objawy endometriozy, zwłaszcza u kobiet wrażliwych hormonalnie.

Ograniczenia badania

Choć badanie objęło imponującą liczbę uczestniczek, ma ono pewne istotne ograniczenia. Po pierwsze, uczestniczki same oceniały swoje objawy, co sprawia, że wyniki mogą być podatne na subiektywną ocenę i zniekształcenia pamięci. Po drugie, sondaż nie uwzględniał grupy kontrolnej, ani nie stosowano losowego przydziału do grup. Z tego względu nie można wyciągać wniosków o bezpośrednią przyczynowość. Innymi słowy, nie mamy pewności, że to właśnie zmiana diety spowodowała poprawę. Dodatkowo, należy brać pod uwagę tzw. efekt selekcji. W badaniu mogły wziąć udział głównie osoby, które już wcześniej interesowały się wpływem diety na objawy endometriozy, co może zaburzać reprezentatywność wyników.

Podsumowanie i wnioski

W badaniu wzięło udział 2 599 kobiet z potwierdzoną endometriozą, co czyni je największym tego typu sondażem na świecie. Uczestniczki najczęściej eliminowały z diety alkohol (51,7%), gluten (45,4%), nabiał (45,2%) i kofeinę (42,4%), licząc na zmniejszenie bólu. Magnez był najczęściej stosowanym suplementem. Ulgę odczuło około 32% badanych. Inne preparaty, takie jak olej lniany czy serrapeptaza, działały mniej przewidywalnie. Według badaczy, poprawa może wynikać ze zmniejszenia stanu zapalnego, wpływu na mikrobiotę jelitową, lepszego snu po ograniczeniu kofeiny oraz działania alkoholu podobnego do estrogenu. Choć wyniki są obiecujące, należy pamiętać, że to badanie obserwacyjne, to nie potwierdza przyczynowości. Potrzebne są dalsze, randomizowane badania kliniczne (RCT), by ocenić realną skuteczność diety w łagodzeniu objawów endometriozy.

Co o tym mówią eksperci i media?

The Guardian podkreśla, że redukcja glutenu i nabiału może działać przez wpływ na mikrobiom. Verywell Health zaznacza, że choć wyniki wydają się obiecujące, to oparte są na sondach, więc nie są jednoznaczne.

Na co zwrócić uwagę w codziennym życiu?

Jeśli rozważasz wprowadzenie zmian w diecie w kontekście endometriozy, warto podejść do tematu rozsądnie i świadomie. Przede wszystkim nie eliminuj żadnych grup produktów na własną rękę. Nawet dieta eliminacyjna może prowadzić do niedoborów, jeśli nie jest dobrze zaplanowana. Dlatego właśnie zaleca się, aby każdą większą zmianę skonsultować z dietetykiem, zwłaszcza w przypadku suplementacji lub restrykcji pokarmowych. Co ważne, strategia żywieniowa powinna być dostosowana do Ciebie. To, co pomogło jednej osobie, niekoniecznie sprawdzi się u innej. Endometrioza to bardzo indywidualna choroba, z różnym nasileniem objawów i odmiennym tłem hormonalnym. Właśnie dlatego kluczowe jest podejście oparte na obserwacji własnego organizmu i dopasowaniu diety do osobistych potrzeb.

Chcesz pomocy?

Zachęcam do wypróbowania Pakietu START – jadłospis eliminacyjny bez glutenu i mleka krowiego (7 dni): Zobacz pakiet START

Pakiet eliminacyjny START 7-dniowa dieta bez glutenu i mleka, pomocna przy endometriozie

Dlaczego to dobry wybór? Pakiet START został zaprojektowany z myślą o kobietach, które chcą przetestować dietę eliminacyjną w bezpieczny i praktyczny sposób. Zawarte w nim przepisy eliminują kluczowe składniki, takie jak gluten i nabiał, czyli dokładnie te, które w badaniu najczęściej kojarzono z ulgą w objawach endometriozy. Co więcej, cały jadłospis rozpisany jest na 7 dni i nie wymaga specjalistycznych produktów ani wielogodzinnego gotowania. To rozwiązanie dla osób, które chcą zacząć od razu, bez chaosu i frustracji. A wszystko to zostało ułożone tak, by dieta pozostała zbilansowana i smaczna, nawet przy wyłączeniu problematycznych składników.

Podsumowanie

Jeśli szukasz wsparcia przy diecie w endometriozie, to ten wpis daje solidną, opartą na badaniu podstawę. Dieta nie zastąpi leczenia, ale może być ważnym elementem łagodzenia objawów, a gotowe rozwiązania, takie jak Pakiet START, mogą być świetnym początkiem bez chaosu i googlowania.