Mimo że gluten jest powszechnie uznawany za głównego winowajcę celiakii, nie możemy wykluczyć, że nadwrażliwość na gluten (NCGS) może mieć inne podłoże. Celiakia, choroba autoimmunologiczna, dotyka jedynie 1% populacji, ale liczba osób wykluczających gluten z diety sięga nawet 22%. Czy jednak ten niepokojący trend eliminacji glutenu jest uzasadniony?
Zastanawiasz się, czy rzeczywiście to gluten odpowiada za Twoje dolegliwości? Czy może istnieją inne czynniki w zbożach, które mogą powodować problemy zdrowotne? Badania na temat NCGS wciąż prowadzą do kontrowersji, a zrozumienie tego zaburzenia jest jeszcze niepełne. Nie ma jednoznacznych dowodów na istnienie fizycznych markerów NCGS, a wyniki badań są często sprzeczne.
Nowe doniesienia naukowe sugerują nawet, że to nie gluten, lecz inne składniki roślin mogą być odpowiedzialne za objawy, które ludzie przypisują NCGS. W takim przypadku, jakie jest prawdziwe znaczenie glutenu w kontekście zdrowia? Czy rzeczywiście istnieje związek między spożyciem glutenu a występowaniem dolegliwości? Odpowiedzi na te pytania wymagają dalszych badań i dogłębnej analizy. Czytaj dalej, aby poznać fakty i mity dotyczące roli glutenu w naszej diecie.
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten
Nieceliakalna nadwrażliwość na gluten (NCGS) to bardziej złożony problem niż się wydaje. Kiedy doświadczasz niepożądanych objawów po spożyciu pszenicy, winisz najczęściej gluten. Jednakże pszenica zawiera mnóstwo innych składników, które mogą być przyczyną twoich dolegliwości. Diagnoza NCGS jest trudna, gdyż brakuje fizycznych wskaźników choroby. W większości przypadków badania opierają się na eliminacji pszenicy, co uniemożliwia precyzyjne określenie przyczyny objawów. Istnieją osoby, które mogą mieć trudności z innymi składnikami pszenicy, ale tolerują gluten. To oznacza, że gluten z innych źródeł niż pszenica, oraz produkty zawierające gluten, mogą być bezpieczne dla tych osób. Należy również pamiętać, że nawet po wyeliminowaniu glutenu, objawy mogą nadal występować, jeśli substancja wywołująca problemy znajduje się w innych produktach bezglutenowych.
FODMAPy
Warto zastanowić się, czy to FODMAPy mogą być przyczyną twoich problemów, a nie gluten. FODMAPy to grupa węglowodanów, które mogą powodować problemy u osób z wrażliwym przewodem pokarmowym. Niektóre zboża zawierają zarówno gluten, jak i wysoki poziom FODMAPów, co może prowadzić do mylenia objawów. Wykluczenie jedynie glutenu z diety może nie przynieść ulgi, jeśli problemem są właśnie FODMAPy. W takim przypadku, ograniczenie spożycia żywności bogatych w FODMAPy może być bardziej skutecznym rozwiązaniem niż eliminacja glutenu. Warto pamiętać, że nie każda osoba reaguje na te składniki w taki sam sposób, dlatego najlepiej skonsultować się z dietetykiem w celu ustalenia odpowiedniej strategii żywieniowej.
Za dużo glutenu?
Pszenica, która jest dziś powszechnie spożywana, przeszła istotne zmiany w ciągu ostatnich tysiącleci. Od około 10 000 lat, modyfikujemy ją zgodnie z naszymi potrzebami. Stworzyliśmy odmiany pszenicy o wyższej zawartości glutenu, nawet zanim poznało się dokładniej działanie tego białka. W ostatnich kilkuset latach nasza wiedza naukowa pozwoliła jeszcze bardziej zwiększyć zawartość glutenu w produktach pszennych. W przeciwieństwie do osób z celiakią, wielu ludzi z NCGS może tolerować niewielkie ilości glutenu. Możliwe, że problem tkwi w ilości glutenu, którą spożywamy. Nowoczesna uprawa pszenicy sprawiła, że nowe odmiany zawierają znacznie więcej glutenu niż pszenica z przeszłości, co może sprawiać trudności dla osób wrażliwych na gluten. W takim przypadku zastąpienie standardowych produktów pszennych starożytnymi ziarnami, takimi jak orkisz, może być korzystne dla osób, które chcą unikać dolegliwości jelitowych.
A może to zupełnie coś innego?
Czasami objawy, które doświadczasz, nie są spowodowane ani pszenicą, ani glutenem. Najczęściej unikanie glutenu oznacza unikanie powszechnej, często niezdrowej, mocno przetworzonej żywności. Osoby unikające glutenu częściej gotują w domu, niż jedzą na mieście. Zrezygnowanie z fast foodów na rzecz pełnowartościowych produktów może poprawić Twoje samopoczucie. Możliwe, że postrzegane zmniejszenie objawów to efekt placebo, który pojawia się, gdy zmieniasz nawyki żywieniowe. Jednak efekt ten zazwyczaj zanika po pewnym czasie. Istnieje także możliwość, że objawy są wynikiem innej dolegliwości. Jeśli masz niewyjaśnione objawy, udaj się do lekarza przed rozpoczęciem eliminacji glutenu. Może to być coś łatwego do wyleczenia lub coś poważniejszego, dlatego warto skonsultować się z profesjonalistą. Jeśli masz problemy z dietą, umów się na spotkanie z dietetykiem, aby mieć pewność, że Twoja dieta jest zbilansowana i odpowiada Twoim potrzebom zdrowotnym.